De hellevuren en de hemelse lichten zijn gedoofd. Dante Land, het themapark in art space Paleis van Mieris (Amsterdam Zuid), is afgebroken. Drie avonden, vijfentwintig kunstenaars, vijfhonderd bezoekers – het was een wilde trip. En Dante Land is niet onopgemerkt gebleven, getuige ook deze mooie recensie op Vice Creators.
Vorig jaar vroeg de onvermoeibare Paleisheer Marc van Dijk mij om samen met hem een ‘Dante-project’ te cureren. Het moest de eerste groepsexpositie in Paleis van Mieris worden met een literaire rode draad, en als cultuurkatholiek vond ik het meteen onweerstaanbaar om ‘iets’ met Dante’s ‘Goddelijke Komedie’ te doen.
Themapark
Na maanden brainstormen en een paar verkeerde afslagen vonden Marc en ik de meest passende vorm voor het ‘Dante-project’. De reis van Dante Alighieri door de drie domeinen van het hiernamaals heeft verrassend veel gemeen met de tocht door een pretpark als de Efteling of Disneyland: bij elke bocht een nieuw tableau, een nieuw verhaal, een nieuwe moraal, een nieuwe attractie.
Dus waarom geen themapark bouwen gebaseerd op ‘De Goddelijke Komedie’, een park waar Dante, Beatrice en Vergilius als Mickey Mouse-achtige mascottes rondlopen, de Styx een rollercoaster is, en overal speciaal gecomponeerde themamuziek weerklinkt?
Wandel hieronder nog éénmaal virtueel door Dante Land:
Main Street
‘Midden in het leven was ik van het rechte pad geraakt. Toen ik mij hervond, stond ik in een donker woud, zo wild en ondoordringbaar, daar zijn geen woorden voor.’ (canto 1.1)
Foto: Elias Poolman
Het donkere woud
‘En zoals iemand die ontsnapt is aan de diepe zee, de kust bereikt en achterom kijkt over het gevaarlijke water, zo keek ik, nog op de vlucht, terug op die bosruigte waaruit geen mens ooit levend ontkomen is.’ (canto 1.1)
Marc van Dijk en Maurice van Turnhout
Foto: Elias Poolman
De verlaten helling
‘Het roofdier ging niet alleen niet onder mijn ogen vandaan, maar hinderde mij zelfs zozeer bij het voortgaan dat ik meermalen op het punt stond terug te keren.’ (canto 1.1)
Ovidiu Spaniol en Sander ter Steege
Foto: Elias Poolman
Hellepoort
‘Gij die hier naar binnen gaat, laat varen alle hoop’ (canto 1.3)
installatie: Vincka Struben
compositie en zang: Jord Homan
Foto: Elias Poolman
Rivier Acheron
‘Zo gaan de slechte afstammelingen van Adam over de bruine golven, en voordat ze aan de overzijde zijn uitgestapt, verzamelt zich aan deze kant al weer een nieuwe schare.’ (canto 1.3)
‘Limbo VII (Down by the Riverside)’
Maarten Schuurman
Foto: Elias Poolman
Geryon
‘Door die dikke duisternis heen zag ik een gedaante omhoog komen die zelfs het meest onverschrokken hart van huiver zou hebben vervuld.’ (canto 1.16)
Romke Faber en Sander Veenhof
Foto: Elias Poolman
De aardbeving
‘Ik kreeg een schok zoals iemand die met geweld wordt wakker geschud. Ik sprong op en liet mijn ogen spiedend rondgaan om te kijken op wat voor een plaats ik me daar bevond.’ (canto 1.4)
Carolien van Mol
Foto: Elias Poolman
Limbo, kring van de voorchristelijke wijzen
‘Op die plaats waren, voor zover men dat althans kon opvangen, geen andere klachten te horen dan zachte zuchten, die de eeuwige lucht deden trillen.’ (canto 1.4)
‘Automated Painting Contraptions’
Ovidiu Spaniol en Sander ter Steege
Foto: Elias Poolman
Donna Francesca, kring van de wellustigen
‘De helse orkaan, die nooit tot rust komt, sleurt de geesten daar met zich mee en beult hen af in tomeloze wervelingen.’ (canto 1.5)
tekst: Marc van Dijk en Maurice van Turnhout
website: Sander Veenhof
Foto: Elias Poolman
Rivier Styx
‘Tijdens het zoete door zonlicht beschenen leven waren wij ellendelingen, omdat we een smeulend vuur in ons binnenste ronddroegen; nu vreten wij onszelf hier op in deze zwarte drek.’ (canto 1.7)
Gleb Tibo
Foto: Elias Poolman
De vierde krocht, kring van de hebzuchtigen en verkwisters
‘Ze botsten op elkaar en vervolgens draaiden ze allen op hetzelfde punt weer om, waarna ze hun lasten weer terugrolden en schreeuwden: “Waarom houdt gij vast?” en “Waarom smijt gij weg?”’ (canto 1.7)
‘Deep Brain Stimulation’ (video)
Dante: Maurice van Turnhout; Lucifer: Askr Caminada; Vergilius: Marc van Dijk; Bieders: Frans Agasi, Chris Boots, Dieter Camps, Luna Naumer Mateos, Gleb Tibo.
regie: Maurice van Turnhout; scenario: Marc van Dijk en Maurice van Turnhout; director of photography: Wouter Sessink; montage: Marc van Dijk en Wouter Sessink; miniatuurontwerp, kostuum Lucifer en hamer: Esther Brakenhoff; kostuums Dante en Vergilius: Lucile Haefflinger; bouwers: Merijn Bolink, Marc van Dijk, Romke Faber, Carolien van Mol; productie-assistentie: Sofie Rouw, Lidewij Sloot.
Foto: Elias Poolman
Het moeras, kring van de toornigen
‘De man die gij daar ziet, was tijdens zijn leven trots en schaamteloos, en er is niets goeds dat zijn nagedachtenis siert. En het is om die reden dat zijn schim hier raast en tiert.’ (canto 1.8)
‘Kop van Jut’
installatie: Frans van Dijk
kop: Lucile Haefflinger
Foto: Elias Poolman
Zelfmoordbos, kring van de geweldplegers
‘Het lommer was niet groen hier, maar vergrauwd / De takken stroef, gekronkeld, vol met knoesten; / Giftige doorns, geen vruchten, droeg dat hout.’ (canto 1.13)
‘In the forest a row of twenty-one trees, / Creatures became slain darlings, / In the rhythm of the holy threes.’
Lidewij Sloot
Foto: Elias Poolman
De woestijn, kring van de geweldplegers
‘Over heel de zandwoestijn daalde traag en onafgebroken een regen van brede vlokken vuur omlaag, zoals sneeuw in de bergen als er geen wind staat.’ (canto 1.14)
‘Circle 7’
Maarten Schuurman i.s.m. Cees Aloserij
Foto: Elias Poolman
Malebolge, kring van de bedriegers
‘Deze goudkleurige pijen zijn zozeer met lood bezwaard dat wij onder de last ervan net zo kreunen als een weegschaal die een uitzonderlijk gewicht moet dragen.’ (canto 1.23)
‘… And you keep on doing it’
Eleonora Volpi
Foto: Elias Poolman
Cocytus, kring van de verraders
‘Die in de voorste muil stak, had van het bijten geen pijnen door de wreder pijn van het klauwen dat keer op keer de ruggegraat ontblootte.’ (canto 1.34)
‘Pfoei Teufel’
Pieter Kusters
Foto: Elias Poolman
Poort naar de Louteringsberg
‘Intussen trokken er een eind boven ons dwars over de helling mensen voorbij die vers voor vers de psalm Miserere zongen.’ (canto 2.5)
installatie: Vincka Struben
compositie en zang: Jord Homan
Foto: Elias Poolman
Het strand
‘Ik hijs de zeilen om koers te zetten over beter water. En ik zal zingen van het tweede rijk, waar de menselijke ziel zich loutert en waardig wordt bevonden om ten hemel op te stijgen.’ (canto 2.1)
Carolien van Mol en Victor Engbers
tapijt schilderij: Ovidiu Spaniol en Sander ter Steege
Foto: Elias Poolman
Cato van Utica
‘Ik bood hem daarom mijn betraande wangen aan, waarop hij vervolgens, door ze te wassen, de natuurlijke kleur, die er door de helledamp aan was ontnomen, weer terugbracht.’ (canto 2.1)
performance: Victor Engbers
schilderij: Steffen Vogelezang
Foto: Elias Poolman
De zwarte wolk, terras van de toornigen
‘Gij zijt in vrijheid onderworpen aan een hogere Macht en een betere Natuur, en die schept in u de geest, waar de hemel geen invloed op uitoefent. ’ (canto 2.16)
‘Kitty AI’
Pinar Yoldas
Foto: Elias Poolman
De vlammenzee, terras van de wellustigen
‘Het pure bloed, aldaar gezuiverd, zal zich begeven naar een onnoembaar deel, om daarvandaan met ander bloed versmelting na te streven.’ (canto 2.25)
‘PORNOSEXLIEFDE’
Lotta de Beus
craftsman installatie: Bartlomiej Puschhaus-Kondratowicz
Foto: Elias Poolman
Paradijspoort
‘Zo voegden zich mijn ogen naar de hare, zodat ik, iets waartoe wij mensen niet bij machte zijn, ook naar de zon ging staren.’ (canto 3.1)
installatie: Vincka Struben
compositie: Jord Homan
zang: Jord Homan en Brigitte van Hagen
Foto: Elias Poolman
Paradijs
‘O eeuwig Licht, dat rust in eigen diepte / U zelve kent, en zò gekend en kennend / U zelf bemint en toelacht in Uw liefde.’ (canto 3.33)
‘http://lo.hotglue.me’
Liza Prins
Foto: Elias Poolman
Empyreum
‘De Koning schept allen naar Zijn beeld, en bij die daad schenkt Hij genade in diverse mate. Waarom? Wij kennen slechts het resultaat.’ (canto 3.32)
‘The God Portal’
installatie: Merijn Bolink
kop: Marc van Dijk
projectie: Biogenesis by Sourceforge
Foto: Elias Poolman
Foto
‘Toen ik de cirkel, die als een weerkaatsing van licht in u bleek te zijn ontstaan, een tijd aandachtig had bestudeerd en bekeken, leek hij mij binnen zichzelf en in zijn eigen kleur het beeld van ons mensen te dragen. En daardoor kwam het dat mijn blik er helemaal door werd opgenomen.’ (canto 3.33)
Marta Colpani en Olivier Oosterbaan
Foto: Elias Poolman
Dante Land, themapark in Paleis van Mieris (16 t/m 18 maart 2017)
curators: Marc van Dijk en Maurice van Turnhout
productie: Brigitte van Hagen
lezingen: Leon Heuts, Maarten Neuteboom, José van der Helm
poster en flyer: Maarten Schuurman
financiële ondersteuning: Mondriaan Fonds, Amsterdams Fonds voor de Kunst, 95 donateurs via Voordekunst.nl
Dank aan alle donateurs en vrijwilligers