Eerder gepubliceerd op 3 februari in Trouw: In het Filosofisch Elftal stelt Trouw een vraag over het nieuws aan twee filosofen uit een poule van elf. Vandaag: van ‘groene uitdagingen’ worden mensen gelukkiger dan van wijzende vingertjes. Maar zijn ze ook zinvoller? Maurice van Turnhout Dit jaar ontvangen bijna 21.000 Nederlanders wekelijks een ‘groene challenge’…
Filosofie
Erich Fromm was een pleitbezorger van angstaanjagende vrijheid
Artikel gepubliceerd in het februarinummer van Filosofie Magazine: Vrijheid boezemt ons angst in, zag filosoof en psychoanalyticus Erich Fromm. Daarom vluchten we in religieuze orthodoxie, fascisme of conformisme. Maar alleen in vrijheid kunnen we echt liefhebben en leven. Erich Fromm is door zijn leraar Latijn beloofd dat het nooit meer oorlog zal worden. Ja, de…
Het risico van robotisering
Eerder gepubliceerd op 20 november 2021 in Trouw: Op de expositie Robots in Captivity onderzoekt kunstenaar Bram Ellens de rol van robotica, nu en in de nabije toekomst. Filosoof Hans Schnitzler stelt de vraag: moeten we robots vrezen die op mensen lijken, of bestaat er een groter gevaar dat mensen zelf op robots gaan lijken?…
‘Dialoog over techniek en goede leven is me niet gelukt’
Eerder gepubliceerd op 2 november in Trouw: SingularityU Benelux, dependance van een denktank uit Silicon Valley, opende vijf jaar geleden haar deuren. Het debat over ethisch verantwoorde techniek stond destijds hoog op de agenda. CEO Diederick Croese blikt terug. Maurice van Turnhout Exponentiële technologie kan de wereld verbeteren. Dat idee vormde de basis van SingularityU…
Waarom er geen bruine verkeerslichten bestaan
Artikel gepubliceerd in het januarinummer van Filosofie Magazine: Wittgenstein schreef zijn hele leven over kleur. Met zijn kleurraadsels tart hij de grenzen van ons voorstellingsvermogen, zeggen filosoof Michel ter Hark en kunstenaar Tine Wilde. Wittgenstein laat daarmee zien dat filosofie niet alleen draait om nadenken, maar ook een creatieve prestatie is. Wittgenstein had een oudere…
‘Erasmus was de oervader van het Nederlandse cabaret’
Interview gepubliceerd in het septembernummer van Filosofie Magazine: Historicus Sandra Langereis schreef een biografie van de Nederlandse humanist Erasmus. Die bepleitte niet alleen een moderne geloofshouding, hij gebruikte ook humor als wapen. ‘De donderslagen van mijn critici beantwoordde ik met een knetterende scheet. Ik speelde de nar, sprak mijn eigen lof, en bespotte de kerkelijke…
‘Big tech houdt ons zoet met filantropische verhalen’
Eerder gepubliceerd op 21 juni in Trouw: Als marketeer en salesdirector vertelde Walter Dornstedt jarenlang het verhaal van big tech. Met zijn filosofische roman YMCA werpt hij een kritisch licht op deze wereld. Maurice van Turnhout “We vierden feestjes in het Playboy Mansion in Beverly Hills”, vertelt Walter Dornstedt. “En ik herinner me een peperdure…
‘De traagheid van bureaucratie is ook verzamelde wijsheid’
Achtergrondstuk gepubliceerd in het juninummer van Filosofie Magazine: Wie durft na de toeslagenaffaire nog een lans te breken voor de bureaucratie? Filosofen Tinneke Beeckman en René ten Bos wijzen op de voordelen van bureaucratie als ideaal. Vanwege kleine foutjes bij de aanvraag van kinderopvangtoeslag werden 26.000 ouders door de overheid als fraudeurs behandeld. Gedupeerden raakten…
‘Amerika heeft een revolutie van de ziel nodig’
Eerder gepubliceerd op 30 oktober in Trouw: Volgens filosoof John Kaag zijn de Verenigde Staten op dit moment een ‘ten diepste anti-filosofische cultuur’. Maar uit zulke culturen komt vaak wel de meest urgente filosofie voort, meent hij. Maurice van Turnhout In een donkere bui verpatst John Kaag zijn trouwring voor een fles wijn. Zijn huwelijk…
‘We zijn verstrikt in een destructief denkpatroon’
Interview gepubliceerd in het novembernummer van Filosofie Magazine: Alleen radicale verandering behoedt ons voor klimaatrampen, zegt historicus Philipp Blom. Welk verhaal is groot genoeg om ons hiervan te doordringen? Wij voeren een oorlog tegen de toekomst,’ schrijft Philipp Blom in zijn jongste essay Het grote wereldtoneel. ‘Wij veroveren en bezetten een territorium en buiten het…
‘Journalisten zijn toegewijd aan een waarheid die niet bestaat’
Eerder gepubliceerd op 3 juli in Trouw: Wat is waarheid? Dicteren algoritmen het nieuws, bepalen ze welk nieuws we horen? Een gesprek met ethicus Marcel Becker over de impact van kunstmatige intelligentie op waarheid in de journalistiek. Maurice van Turnhout De nieuwsrobot van persbureau AP speurt continu op Facebook en Twitter naar wat er over…
De toekomst volgens denkers en zieners
Achtergrondstuk gepubliceerd in het septembernummer van Filosofie Magazine: Kun je naar de toekomst kijken zonder voorspellingen te doen? Een gesprek met filosofen Maarten Doorman, Petran Kockelkoren en Elize de Mul. ‘Een metafoor werkt als een zoeklicht, dat sommige zaken uitlicht en andere verduistert.’ Aan het begin van de coronatijd buitelden de voorspellingen meteen over elkaar…
Filosoof van het naakte leven
Profiel gepubliceerd in het septembernummer van Filosofie Magazine: In coronatijd uitte de Italiaanse filosoof Giorgio Agamben felle kritiek op de lockdowns: hoed u voor de uitzonderingstoestand! In zijn vaak controversiële werk analyseert Agamben hoe de moderne politiek het menselijke lichaam wil beschermen, controleren en beïnvloeden. Krankzinnig, irrationeel en absoluut ongegrond.’ Zo karakteriseerde Giorgio Agamben in…
Frank Ankersmit: ‘De politiek is meer dan alleen cijfers’
Eerder gepubliceerd op 19 juni in Trouw: Anno 2020 is politiek verworden tot een informatie-oorlog, waarbij onwaarheden, leugens en onzin niet worden geschuwd. Je moet politiek niet tot cijfers reduceren, zegt filosoof en historicus Frank Ankersmit. Maurice van Turnhout Begin dit jaar twitterde Thierry Baudet over twee vriendinnen die in de trein door Marokkanen lastig…
We zijn meer dan een machine
Interview gepubliceerd in het decembernummer van Filosofie Magazine: Hoe ervaren we ons lichaam als we ziek zijn? Filosoof Jenny Slatman wil patiënten en artsen helpen met een nieuwe kijk op het lijf. ‘Robots kunnen waanzinnig goed rekenen. Maar als ze een ei moeten oppakken laten ze dat meteen vallen, of ze knijpen het kapot. Wij…