Profiel gepubliceerd in het septembernummer van Filosofie Magazine:
In coronatijd uitte de Italiaanse filosoof Giorgio Agamben felle kritiek op de lockdowns: hoed u voor de uitzonderingstoestand! In zijn vaak controversiële werk analyseert Agamben hoe de moderne politiek het menselijke lichaam wil beschermen, controleren en beïnvloeden.
Krankzinnig, irrationeel en absoluut ongegrond.’ Zo karakteriseerde Giorgio Agamben in februari de coronamaatregelen in de zwaar getroffen Italiaanse regio Lombardije. Covid-19 was volgens de 78-jarige filosoof weinig meer dan een ‘griepje’ en rechtvaardigde geen strenge lockdown. De geschiedenis leert dat een ‘uitzonderingstoestand’ als de lockdown vaak regel wordt, waarschuwde Agamben. Het nazibewind berustte op een permanente Ausnahmezustand, en ook de na 11 september 2001 in de Verenigde Staten opgetuigde surveillancestaat is nooit teruggeschroefd.
In mei volgde een essay waarin Agamben universitair docenten die virtueel lesgeven vergeleek met de academici die in 1931 trouw zwoeren aan Mussolini. Wie meewerkt aan het lamleggen van de groepsdiscussies aan een universiteit zet volgens Agamben de bijl in het democratische leven. Denkers als Slavoj Žižek en JeanLuc Nancy dienden Agamben van repliek. Zij zagen geen enkele aanwijzing dat overheden in coronatijd bezig waren met de uitvoering van een totalitair masterplan.
Waren die uitzonderlijke maatregelen niet gewoon broodnodig om het kwetsbare ‘naakte leven’ – een term die Agamben gebruikte en uitgebreid thematiseerde in zijn filosofie – te beschermen tegen de willekeur van een virus? Zonder biologisch leven immers ook geen democratisch leven. Bovendien kon je alle bruisende online-activiteit ook als bewijs zien dat het democratische leven buitengewoon flexibel is. In de maanden daarna groeide echter wereldwijd de scepsis tegen de corona-lockdowns en de noodwetten die nationale overheden presenteerden. In een interview met Trouw sprak bijvoorbeeld voormalig Denker des Vaderlands René ten Bos zijn bezorgdheid uit over het ‘fascistische’ binnensluipen van ‘maatregelen waarin je nooit geloofde en die je nu ineens acceptabel vindt.’
Lees verder op filosofie.nl!